Het Nieuw Nederlandsch Magazijn geeft in 1856 uitleg over een “vreeselijk en ontzagwekkend natuurverschijnsel”, namelijk een waterhoos. Die wordt veroorzaakt door “twee tegen elkander aanwaaijende winden.”
Deze winden doen de wolken, die zich tusschen beide bevinden, schielijk tot water verdikken en wanneer zij niet vlak tegen, maar even voorbij elkander waaijen, doen zij de verdikte wolk even als een rad ronddraaijen, dat door twee menschen ter weêrszijde wordt bewogen. Ondertusschen valt een gedeelte van deze wolk, in de gedaante van een pilaar, kegel of dikken rol naar beneden, die met zijn bovenste einde aan het andere deel van de dikke en zwarte wolk blijft hangen.
Wie zo’n hoos opmerkt, kan zich maar beter uit de voeten maken.
Waar zulk eene hoos nedervalt, overstroomt zij alles, breekt daken en schoorsteenen in stukken, rukt boomen uit den grond, met zulk een vreeselijk geraas alsof er eene groote menigte wagens hollende over een straatweg getrokken werden, en dit duurt zoo lang tot dat zij geheel uit de lucht nedergevallen is.
Vooral op zee is het oppassen geblazen.
Als zulk eene waterhoos op zee voorkomt, zijn zelfs de grootste schepen aan het uiterste gevaar blootgesteld. […] Men heeft verwonderlijke beschrijvingen van zulke waterhoozen, waarvan vooral in de Middellandsche zee zestien te gelijk zijn waargenomen.
Er valt niet veel aan te doen, al dacht men daar vroeger anders over.
Vroeger schoten de zeelieden op deze bewegelijke wolkzuilen, om hunne bersting of val te bespoedigen, uit vrees, dat de schepen, die zij mogten ontmoeten, daardoor zouden worden omgeslagen of beschadigd.
Nieuw Nederlandsch Magazijn, 1856, p. 220-221
Lees hier de volledige tekst van het originele artikel.
Lees hier de hertaalde, makkelijk leesbare versie van het oorspronkelijke artikel.
De uitleg over de waterhoos in het artikel is niet geheel bezijden de waarheid, maar inmiddels heeft men wel wat meer inzicht gekregen in het verschijnsel. Peter Kuipers Munneke geeft een korte toelichting in het onderstaande filmpje.
Wie het naadje van de kous wil weten: het KNMI heeft een factsheet gemaakt over wind- en waterhozen.
