Het Nederlandsch Magazijn laat de lezers in 1837 kennismaken met een “bewonderenswaardig schepsel”, met “dikke voeten en eene dun behaarde huid”.
De Olifant, het grootste landdier, en door zijn verwonderlijk ligchaamsgestel, zijne sterkte en leerzaamheid, een van de merkwaardigste schepselen der aarde, bezit eenen zeer langen grijpsnuit, geene voor- maar hoektanden, waarvan de bovenste langer dan de overige zijn.
Die grijpsnuit is een wonderlijk verschijnsel.
Zijn voornaamst kunstwerktuig is de tromp of snuit, die hem, behalve tot ademen, tot zeer scherp ruiken, tot brullen, het opslorpen van water, het in den mond brengen van voedsel, en tot duizenderlei onbegrijpelijke kunstverrigtingen dient.
Wat die “kunstverrigtingen” zoal zijn? Die variëren van enorme krachtsinspanningen tot subtiele bewegingen.
Deze snuit vervangt volkomen de plaats van eenen arm en eene hand, en bezit eene ongeloofbare sterkte, met het fijnste gevoel vereenigd, want zonder eenige inspanning, en als slechts in het voorbijgaan, kan hij daarmede een volwassen mensch opnemen, en hem in de hoogte slingeren, terwijl de snuit aan het einde met eenen buigzamen haak voorzien is, waarmede hij bloemen afplukken, knoopen losmaken, eenen sleutel in een slot omdraaijen, kleine stukjes geld van den grond opnemen, eene kurk van eene flesch trekken, en meer dergelijke dingen doen kan.
De olifant laat zich volgens het artikel makkelijk temmen en kan voor allerlei klussen worden ingezet. Mits goed behandeld…
Hij leert zijnen meester zeer spoedig kennen, is hem zeer getrouw, en kan door goede woorden, en nog meer door toezegging van eenigen sterken drank, dien hij zeer bemint, tot den zwaarsten en moeijelijksten arbeid worden aangemoedigd, maar wee dengenen, die hem mishandeld of dreigt.
Bij het artikel staat een illustratie, die voor de hedendaagse lezer wellicht vragen oproept. Maar niet voor de lezers van het Nederlandsch Magazijn in 1837, zo vermoedt de auteur.
Weinigen onzer lezers zullen onbekend zijn met de vermaarde Olifanten Kiouny en Baba, die op de voornaamste kermissen in ons vaderland hunne kunsten vertoond hebben. De schranderheid van deze dieren is ongeloofelijk; zij verrigten dingen, waarvoor men een zoo log en onhebbelijk uitziend dier stellig niet bekwaam zou achten.
De illustratie toont Kiouny aan tafel, “alwaar hij met de meeste naauwkeurigheid met zijnen snuit bijna al hetgeen verrigt, dat wij er met onze beide handen zouden doen.” De oplettende lezer zal echter wel een ongerijmdheid bespeuren…
Hij staat hier afgebeeld met zijne slagtanden, terwijl hij er eigenlijk geene meer heeft, zijnde hem dezelve, uit vrees voor eenig gevaar bij zijne openbare voorstellingen op het toneel, voorzigtigheidshalve afgezaagd.
Nederlandsch Magazijn, 1837, p. 311-312.
Lees hier de volledige tekst van het artikel.
Lees hier de hertaalde, makkelijk leesbare versie van het oorspronkelijke artikel.
Olifanten worden in de 21ste eeuw ernstig bedreigd, vooral door de grote vraag naar hun ivoor. Op de website van het WWF Nederland staat uitgebreide informatie over de olifant, zijn bijzonderheden en de gevaren waaraan hij wordt blootgesteld.
Bij BBC Earth een korte documentaire over olifanten.
