Het Nieuw Nederlandsch Magazijn richt in 1850 een stichtelijk woord tot de lezers. De insteek is het onderstaande tafereel.
Het geluk straalt de lezer tegemoet, dat is duidelijk.
De vlijtige landbouwer is door geheel zijn gezin omringd, en zijne vingers, die hij aan elkander weet te verbinden, brengen op den witten muur het schaduwbeeld van het konijn voor, dat de ooren opsteekt en zijne pooten in beweging schijnt te brengen; het geheele gezelschap lacht van tevredenheid.
Het is niet zo maar een genoeglijke avond, nee, dit zijn ervaringen voor het leven.
Het is door deze vrolijke spelen, dat het huiselijke leven voor de kinderen eene aantrekkende bekoorlijkheid heeft, waardoor het de schouwplaats hunner vermaken en hunner uitspanningen wordt, waaraan de jeugd zoo sterk gehecht is, waarvan de herinnering in rijperen leeftijd menig genoegelijk oogenblik verschaft, en het ons nog dierbaarder doet zijn dan in den leeftijd, toen wij nog zoo weinig van het leven en zijne bedriegelijke droombeelden wisten.
Deze vader is een prijzenswaardig figuur, vanwege zijn zorg en liefde voor zijn kinderen, zo meent de schrijver.
Dergelijke uitspanningen zijn bovendien eene ontdekking van gewoonten; zij zijn de stilzwijgende getuigen van de zorg des vaders voor zijne kinderen, hoe hij er op gesteld is hun vreugde te verschaffen, hoe hij zich met hen weet gelijk te stellen, zich in elkander krimpt om niet grooter dan het lieve kroost te zijn, en, als het ware, op nieuw een kind schijnt te worden.
De schrijver ziet zich in die opvatting gesteund door enkele groten der aarde, zoals de filosoof Rousseau.
„Nooit heb ik vertrouwen gesteld, en nimmer zal ik den mensch vertrouwen,” zeide Jean-Jacques Rousseau, „die geen belang in kinderen of bloemen stelt.” Het is inderdaad waar, dat men zijn karakter en zijne inborst verraadt door de sympathie of overeenkomst, welke men voor deze lieve kleinen aan den dag legt.
En wat te denken van de Franse koning Henry IV, die was pas een kindervriend!
De anekdote van Hendrik IV, die op handen en voeten kroop om zijne kinderen te vermaken, op het oogenblik dat een afgezant bij hem binnentrad, en den staatsman verlof vroeg om de kamer geheel rond te kruipen, bewijst oneindig meer zijne goedhartigheid dan een twintigtal zaken, welke door de geschiedschrijvers hoog opgehemeld worden.
Het zal duidelijk zijn: de mens moet streven naar huiselijk geluk met kinderen.
Het is daarom onze pligt om op de kinderlijke uitspanningen niet met minachting neder te zien, die een familiekring om den huiselijken haard boeijen; laat ons alles beminnen wat slechts eene straal van onschuldig vermaak kan teweegbrengen, alles wat strekken kan om de banden van huiselijke verbroedering meer en meer te bevestigen, en de ligting, die zij medebrengt, gemakkelijk te maken.
Nieuw Nederlandsch Magazijn, 1850.
Lees hier de volledige tekst van het artikel.
De schrijver van het stuk is duidelijk beïnvloed door de Romantiek (circa 1790-1850), een stroming die het geloof in de rede en de objectiviteit (de Verlichting) verwierp en koos voor gevoel, emotie en subjectiviteit. Op Historiek.net staat een beschrijving van die stroming.
Historiek.net: Romantiek – Kenmerken van de stroming
De sociologe Ali de Regt schreef een artikel over het ideaal van het ‘burgerlijk’ gezin en de veranderende positie van kinderen die langer kind bleven.
Ali de Regt: Het kind centraal. De verbreiding van het burgerlijk gezinsideaal
De anekdote dat de Franse koning Henry IV liever met zijn kinderen speelde dan dat hij zich met staatszaken bezighield, is menigmaal verbeeld. Bijvoorbeeld door de schilder Jean-Auguste-Dominique Ingres.
